Ondanks dat de zomer dit jaar niet heel veel zonuren liet zien, zien we de laatste tijd toch wel weer een aantal runderen met zonnebrandverschijnselen (verbrande huid door de zon). Soms zijn dit kalveren en soms (droge) koeien. Vaak hebben ze veel witte vlekken, maar niet altijd. Deze nieuwsflits gaat over deze aandoening en wat u er eventueel aan zou kunnen doen.
Hoe ziet zonnebrand eruit?
Het betreft meestal maar één of enkele dieren op een bedrijf. Zeer zelden betreft het een heel koppel dieren. Dieren die last hebben van een verbrande huid zijn de eerste dag plotseling sloom, zonderen zich af van de koppel, gaan alleen onder een boom liggen of zoeken verkoeling in de sloot of waterbak?!Bij onderzoek door de dierenarts hebben deze dieren een snelle hartslag en vaak koorts., verder liken ze angstig door de pijn. Vooral de witte delen van de vacht (met daaronder de roze huid) zijn aangetast. De huid is rood, verdikt door vochtophoping en zeer pijnlijk. Soms sterft als gevolg van de verbranding een deel van deze huid af en kunnen de vellen erbij hangen. Vaak blijven er haarloze littekens over.
Zonnebrand treedt vaak op bij leveraandoeningen. In ernstige gevallen van beschadiging van de lever krijgen koeien door zonnebrand geelzucht en laten ze hersenverschijnselen zien, zoals rondjes lopen en duwen tegen voorwerpen.
Runderen met zonnebrand
Oorzaken van zonnebrand?
Het verbranden van de huid van koeien heeft verschillende oorzaken. Mogelijke oorzaken zijn:
• Overmatige schimmelgroei op lang en vochtig weidegras bij warm (na)zomerweer. Vooral in deze tijd van het jaar is dit de meest voorkomende oorzaak.
• Planten of chemische stoffen in voer (bijvoorbeeld Sint Janskruid, Bereklauw, kleurstoffen)
• Leveraandoeningen tgv schimmels in voer/giftige planten of leverbot
• Medicijnen: bepaalde middelen zijn belastend voor de lever
• Erfelijke aanleg
Wat te doen als ze het hebben?
Bel naar de praktijk voor een behandeling van het zieke dier: vaak hebben de dieren langdurige pijnstilling nodig. Verder moeten de dieren direct worden opgestald en liefst in het pikkedonker! Hang hiervoor zwart plastic voor de aanwezige ramen. U kunt ook proberen het dier te koelen met koud stromend water. Bij acute gevallen van zonnebrand verdwijnen de verschijnselen weer. Als door langdurige opname van giftige stoffen de lever is beschadigd, is het rund vaak niet meer te redden. Dit kan worden onderzocht door het nemen van een bloedmonster.
Ernstig aangetaste lever
Oorzaak opsporen en voorkomen van zonnebrand?
Zeker bij meerdere gevallen is het nodig om de oorzaak op te sporen. Bijvoorbeeld met bloedonderzoek om de ernst van een leverbeschadiging te onderzoeken en tevens de prognose voor eht dier duidelijker te krijgen. Daarnaast kan voeronderzoek op giftige planten of schimmels en sectie op dieren of levers uit het slachthuis worden ingezet om de oorzaak te achterhalen. Het is ook mogelijk om in vers gras uit de weide de schimmelsporen te onderzoeken en zo het risico van beweiden op het desbetreffende perceel in te schatten.
Zorg dat er geen giftige planten in uw weilanden voorkomen. Als u hooi, met name natuur- en bermhooi, aankoopt, vraag dan garanties dat er geen giftige planten in zitten. Het is goed te bedenken dat onder warme, vochtige weersomstandigheden schimmels massaal kunnen groeien op dood plantmateriaal. Dit is uiteraard moeilijk te voorkomen. Als deze omstandigheden zich hebben voorgedaan, is het verstandig uw ruwvoer te laten onderzoeken op schimmel.
Schimmelsporen onder de microscoop
Jacobskruiskruid, hoe ziet dit eruit?
In natuurgebieden, wegbermen en extensief beheerde weilanden komt de plant Jacobskruiskruid de laatste jaren steeds vaker voor. Deze (van juni tot en met oktober) geel bloeiende plant is giftig voor herkauwers en paarden (met uitzondering van schapen). De dieren eten in het land bij voldoende voeraanbod de plant niet of nauwelijks. In hooi of kuil blijft de plant giftig en wordt dan wel gegeten. Het is daarom verstandig voor het maaien het land te controleren op de aanwezigheid van Jacobskruiskruid en de planten te verwijderen.
Jacobskruid