De downer koe: Wat is de rol van fosfor?
En verder: Introductie van twee nieuwe producten tbv melkziekte
Steeds vaker krijgen we vragen over de rol van fosfor bij koeien met melkziekte. En terecht, zoals u wellicht heeft gemerkt onderzoeken wij naast het calciumgehalte ook het fosforgehalte in bloed bij koeien die wij behandelen voor melkziekte. Maar wat is nu de rol van fosfor bij melkziekte? Zijn er door de lagere fosfor gehaltes in voer steeds meer koeien met fosforgebrek? En waarom kunnen we niet gewoon een fosforinfuus geven zoals we dat met calcium en magnesium doen?
Rol van fosfor rondom afkalven
Net als bij calcium wordt het overgrote deel van het fosfor in de koe opgeslagen in het skelet. Rondom het kalven verliest de koe fosfor aan de groei van het kalf, via de melk en de opname van fosfor daalt door een lagere droge stof opname.
Fosfor speelt op veel plekken in het lichaam van de koe een rol. Bij de verse koe is de belangrijkste functie de aanspanning van spieren. Een tekort aan fosfor leidt dan ook tot spierzwakte waardoor de koe slecht in de benen komt. Ook de werking van de pens is duidelijk een stuk minder bij koeien met fosfor tekort.
In de praktijk zien we vrijwel altijd een combinatie van fosfor tekort met een tekort aan calcium. In tegenstelling tot de calcium reageert het fosfor helaas niet snel op behandeling. Bij een fosforgebrek zien we typisch koeien die alert zijn, vreten en geen koude oren (meer) hebben. Ze komen net niet in de benen, hetgeen zeer frustrerend is voor zowel dierenarts als veehouder. Dit soort koeien worden beschreven als ‘alerte downer koeien’
Relatie voer en fosfor
De fosforbehoefte van een droge koe is 2 gram fosfor per kilo droge stof, een hoogproductieve koe heeft een behoefte van 3,3 gram fosfor per kilo droge stof. Gemiddeld bevat het rantsoen van Nederlandse melkkoeien nog altijd 4,2 gram fosfor. Ruim voldoende dus, hoewel bij een gras arm rantsoen voor droge koeien wel naar de fosfor hoeveelheid gekeken moet worden.
Behandeling
Injecteerbare fosfor zorgt voor een snelle stijging van het fosfor in bloed maar het werkt zo kort dat er onvoldoende tijd is voor het fosfor om daadwerkelijk in de cellen opgenomen te worden. Het is daarom veruit het beste om fosfor oraal, via de bek te geven. Omdat bij een koe met fosforgebrek de pens vaak niet goed werkt is de beste behandeling drench poeder via de neussonde omdat dit snel in de darmen kan worden opgenomen. Dit in combinatie met C for CAL en P-pillen 12 en 24 uur daarna. Verder is het ondersteunen van de koe met een comfortabele ligplek en pijnstilling belangrijk.
Voorkomen is beter dan genezen!
Het belangrijkste is het voorkomen van melkziekte. Aan de basis staat een uitgebalanceerd en smakelijk rantsoen met voldoende magenesium voor droge koeien dat vaak en vers wordt aangeboden. Daarnaast kunnen koeien die een hoog risico hebben voor melkziekte ondersteund worden met, CALCI LACT+PHOS een orale gel die voor het kalven gegeven kan worden. Ook kan deze gel toegevoegd worden aan een emmer water gegeven aan een koe vlak na het afkalven.
Calci Lact+Phos
Deze smakelijke afkalfdrank bevat naast calcium en fosfor ook propyleenglycol en glycerol. Het beschermt de koe dus niet alleen tegen een tekort aan calcium en fosfor, maar ook tegen slepende melkziekte. Gebruiksadvies: na het afkalven 1 of 2 maal een dosis van 0,5L gemengd in een emmer water aanbieden of direct in de bek ingeven. De meeste koeien drinken het graag op door toegevoegd bananenaroma. De afkalfdrank is verkrijgbaar in verpakking van 0,5 of 5 liter.
C for Cal
Een nieuwe bolus voor melkziekte, naast 40 gram calcium bevat deze bolus ook 8 gram magnesium. Magnesium zorgt voor een langdurige opname van calcium in de darmen en zorgt ook voor een hogere mobilisatie van calcium uit het skelet van de koe. Gebruiksadvies: direct na het afkalven een bolus, een tweede bolus 8 tot 12 uur later.